'beyin de vücut kasları gibidir, çalıştırdıkça gelişiyor'
Sağlıklı zihne sahip olmak, daha kaliteli hayatın ve daha bilinçli yaşamanın temelini oluşturmaktadır. Fakat birçok insan, sağlıklı bir zihne nasıl sahip olacağını, bunu nasıl başaracağını maalesef bilmemektedir. Son zamanlar yapılan bilimsel araştırmalar sağlıklı bir zihne sahip olmak için düzenli ve kaliteli bir yaşamın önemini gösteriyor. Beynin işlevi ve gelişimi açısından, zihnin meşgul edilmesi ve mümkün olacak kadar hareketli olmak önemlidir. Bunlara ek olarak, pratikte uygulanması ve uyulması istenen birtakım hususlar, eylem ve alışkanlıklar söz konusudur.
Bu yazımızı okurken belki bazılarımız, sağlıklı zihne sahip olduğumuzu düşünerek ve dolayısı ile zihinsel hastalıkları kendimizden çok uzak görebiliriz. Böyle düşünüyorsak muhtemelen, şu an yaşımız çok küçük, çok genciz ve yaşımıza göre iyi bir zihnimiz var. Fakat unutmamak gerekiyor ki, gençlik yıllarımızda beynimizi ve zihnimizi kuvvetlendirmek için yeterli çaba harcamadığımızda, ilerleyen yaşımızla birlikte bu anlamda risk daha da fazla oluyor.
Evet, şimdi yaşımız küçük, genç olabiliriz ama gençliğimize güvenerek gerekli önemler almamamız mantıklı olmaz. Hangi yaşta olursak olalım, şu andan itibaren sağlıklı bir zihne sahip olmak için zihnimizi iyi korumalı ve elimizden ne geliyorsa yapmalıyız.
Peki, sağlıklı zihne sahip olmak için neler yapmalıyız?
Genel olarak baktığımızda neler yapmamız gerektiğinin sihirli denklemi bulunmamaktadır. Temel olarak ilk önce, dengeli bir yaşam ve dengeli bir beslenme sağlıklı zihne sahip olmak için altın kuraldır. Denge dediğimizde sadece beslenme olarak düşünülmemeli. Aynı zamanda zihinsel dengeninde en az dengeli beslenme kadar önemli olduğunu bilmeliyiz.
Herkese ortak önerilebilecek bilimsel olarak kesin bir liste olmasa da, burada sizler için bazı öneriler paylaşacağız. Paylaşacağımız listeden herkes kendisine uygun olan birkaç yöntemi kullanarak hangisini daha rahat uygulayabileceğini test etmeli ve alışkanlık haline getirmelidir.
i. Her gün en az bir kez hafif de olsa terleyecek kadar efor harcayınız: Fiziksel aktivite beynimizde kan dolaşımının arttırmasını neden olmaktadır. Böylece beynimizin metabolizması hızlanacak, beynimiz daha çok oksijen ve enerji ile temin edilecek. Ayrıca fiziksel aktivite bazı mutluluk hormonlarının salgılanmasına neden olacak ve gün boyunca daha enerjili ve mutlu olacağız.
ii. Az yiyin: Modern tıbbın ortaya koyduğu ömrü uzattığı bilinen 2 şey vardır; az yemek ve fiziksel aktivite. Bunlara uymaya çalışalım, hem zihnimiz için hem de tüm vücudumuz için çok faydalıdır.
iii. Rutin alışkanların dışına çıkın: Beyni için rutin bir hayat yaşamak çok zararlıdır. Evet doğrudur, rutin hayat tarzı zihnimizi ve beynimizi olumsuz etkilemektedir. Bundan dolayı mutlaka farklı dönemlerde rutinin dışına çıkmamız çok faydalı olacaktır. Bu durum, zihnin uyarılmasını ve farkındalık düzeyinin artmasına yardımcı olacaktır. Örneğin, her gün işe veya okula giderken alternatif yolları kullanın. Farklı rotaların seçilmesi beyni yapısal olarak pozitif yönde geliştirdiği gösterilmiştir.
iv. Günde yeni bir kelime öğrenin: Bu davranış zihnimizi kuvvetlendirecek ve aynı zamanda bazı olumsuz düşüncelerden uzak tutacak bizi.
v. Gereksiz ürün kullanmayın: Bitkisel veya sentetik zihinsel gücü arttırdığı iddia edilen ürünlerden uzak durun. Bunlar çoğu zaman, zihnimizi, beynimizi hem de tüm vücudumuzu olumsuz etkiliyor.
vi. Stresten korunmayı öğrenin: Başlıca olarak kent yaşamının stresi beynimizi önemli derecede kötü etkileyen faktörler arasında ilk sıradadır. Gündelik uygun rahatlama metotları (ibadet, yoga, jimnastik, vb.) öğrenmek ve rutin olarak uygulamak, stresin tüm vücudumuz üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltması yönünden önemlidir. Unutmayın vücut sağlığı için zaman zaman “dinginleşmeye” ihtiyaç vardır.
vii. Gülümseyin ve gülümsemeyi içtenlikle yapmayı öğrenin: Kendimize bakarak aynada gülümseyin. Çok ilginçtir, beynimiz bu durumu mutluluk uyarısı olarak algılıyor ve bizim mutlu olacağımız yolakları gerçekten tetikliyor. Daha ilerisi kendi-kendimize gülümsemek de aynı etkiyi gösteren bir egzersizdir. Sonuç olarak, gerçekten ruh halimiz daha mutlu hale gelebilir!
viii. Sanatla ilgili hobi geliştiriniz: Sanatsal alanlarda yapılacak her türlü faaliyet, tüm zihinsel sistemin uyum içinde çalışmasını sağlar.
ix. Sevebileceğiniz her durumu sevin ve sevdiklerinizi yakınınızda tutmak için çaba harcayın: Sevgi duygusu, beynimize pozitif etkiler oluşturan bir dizi değişikleri başlatır.
x. Uykunuza dikkat ediniz: Uyku tüm vücut dengemizi olumlu yönde etkileyen en önemli faktörlerdendir. Düzensiz, az ve fazla uyku tüm vücudumuz ve zihnimiz için çok zararlıdır. Ayrıca unutmamak gerekir ki, gün içindeki fiziksel aktivitelerimiz ve yediklerimiz gece uykumuzun kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir.
xi. Belli besinler için diyet tutun: Özellikle karbonhidrat (ekmek, şeker vb.) ve protein (et) diyeti faydalıdır. Devamlı aynı veya benzer gıdalarla beslenmek de önerilmeyen durumdur. Bununla birlikte açlık durumu veya bazı besinlerin belli aralıklar boyunca alınmaması, vücudumuzun ve beyin dokusunun toksinlerden arınmasını ve yenilenmesini kolaylaştırır.
xii. 8 saat yiyin 16 saat yemeyin!: Bu yöntemi haftada bir veya iki gün yapabilirsiniz. Uygulamayı şu şekilde yapabilirsiniz; akşam 8.00’e kadar normal olarak besleniriz, akşam saat 8 den sabah 12 kadar yemek yemeyin, sadece susadığınızda su için ve uygulamayı bitirin. Bu vücudumuz ve zihnimiz için çok faydalıdır.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5959807/
https://www.webmd.com/diet/ss/slideshow-best-diet-tips-ever
https://www.healthline.com/nutrition/18-ways-reduce-hunger-appetite
https://www.psychologies.co.uk/self/try-this-and-smile.html
https://www.healthline.com/nutrition/14-ways-to-stick-to-a-diet
https://www.sleep.org/articles/sleep-challenges-getting-older/
