Dr. Öğr. Üyesi Oruç YUNUSOĞLU


D Vitamini Sağlığımızın Neresinde?

D Vitamini Sağlığımızın Neresinde?


Bu yazımıza başlamadan önce çağımızın en önemli sağlık problemlerinden biri olan D vitamini eksiliği veya bilinçsizce D vitamini ilaçları kullanımı olduğunu belirtmek isterim.

D vitamini kasları ve kemikleri korur mu?

             Vücut için önemli olan birçok minerallerin dengesinin sağlanmasında D vitaminin önemli görevleri var. Başlıca olarak kalsiyum ve fosfor maddelerinin kan seviyelerini düzenleyen vitamin, D vitaminidir. Özellikle kemik ve diş sağlığı yönünden son derece vaciptir. Kalsiyumun bağırsaklardan emilimini üstelenen önemli vitamindir. Bununla birlikte böbreklerde de kalsiyum atılımını yavaşlatmaktadır. Ve böylece kemikler de kalsiyumun birikimi ile kemiklerin sertleşmesine ve kemiğe özgü şekillin almasına neden olmaktadır.  Ayrıca kas kütlesini ve kas gücünü de artırarak düşme durumlarında kemiklerin kırılmasını azaltmaktadır. Bu özellikle yaşlılar da kemik kırılmalarını azaltmaktadır. Ayrıca D vitamini kemik erimesine sebep olan bazı hormonların salgılanmasını azaltmaktadır.

         Bunlar ile birlikte bilimsel araştırmalar, D vitaminin diyabete karşı koruyucu, bağışıklık sistemini güçlendirici ve kalp ile ilgili problemlerin azalttığını kanıtlanmıştır.

En önemli D vitamini kaynağı nedir?

Kuşkusuz en önemli D vitamini kaynağı güneş ışınlarıdır.  Vücudumuz için ihtiyaç duyulan D vitaminin %95’ini güneş ışınlarında bulunan ultraviyole ışınlarıdır. Ultraviyole ışınlarından faydalana bilmemiz için vücudumuz doğrudan güneş ışığı ile temasta olması önemlidir. Giyesilerimizin üzerinden veya camların arka tarafından güneşlenmek D vitamini ihtiyacını karşılama konusunda yeterli değildir. Ayrıca güneşlenirken cildimize sürülen 20 faktör ve üzeri güneş kremleri de cildimizin D vitamini üretmesine engellemektedir.

Günümüzde nerdeyse her yaş grubunda D vitaminin normal sınırların altında olmasının nedeni yeterli düzeyde güneş ışınlarından yararlanamamızdır. Bu faktörler ile birlikte dünya genelinde kentleşme ile birlikte insanların güneş ışınlarından faydalanması azalmaktadır.  Bu engellerden dolayı, insanlar yiyecekleri besinler ile gerekli D vitamini ihtiyaçlarını karşılamaktadırlar.  

Peki, günün hangi saatlerde güneşlenmemiz gerekiyor?

         Unutmamak gerekiyor ki, güneşli yaz günlerinde öğlen güneş ışınları ile uzun süre maruz kalmanın istenmeyen etkileri olabilmektedir. Bu nedenle mümkün kadar sabah saatlerinde ve öğleden sonraki saatlerde güneş ışınlarından faydalanmak daha sağlıklı sonuçlar verecektir.

Fazla güneşlenme D vitamini zehirlenmesi neden olabilir mi?

Güneş ışınları vasitesi ile cildimizin vücudumuz için yeterli D vitamini sentez ettiği gibi fazla D vitamini sentezlenmesini de engellemektedir. Sonuç olarak güneş ışınları D vitamini zehirlenmesine sebep olmamaktadır.

D vitamini hangi besinlerde bulunur?

       Güneş ışınlarından yeterli faydalanmadığımız mevsimlerde veya yerleşim yerlerinde D vitamini yetersizliği durumuna girmemek için D vitamini içeren gıdalar ile beslenmemiz gerekmektedir. D vitamini ile zengin besinlerin bazılarının listesi aşağıda verilmiştir.

Süt ve süt ürünleri

Ton balığı

Uskumru

Somon

Karaciğer

Yumurta

Balık yağı

Patates

Ne zaman D vitamini takviyesi yapmamız gerekmektedir?

         D vitamini ilaçları almadan önce mutlaka doktora başvurulmalıdır. Vücudumuz da D vitamini eksik olup olmadığına doktor karar vermelidir. Eğer bireyde D vitamini eksiliği var ise, doktor bireye uygun olan D vitamini eksikliği tedavisi önerecektir.

Yüksek D vitaminin zararı var mı?

“Her madde zehirdir. Zehir olmayan madde yoktur; zehir ile ilacı ayıran dozdur” bu anlayış her madde için olduğu gibi D vitamini içinde geçerlidir. Vücudumuzda D vitaminin seviyesi normal sınırlardan yüksek ise,  farklı dokularımızda kalsiyumun birikmesine neden olabilmektedir. Bu birikmeye bağlı olarak farklı dokularda ciddi sorunlar oluştura bilmektedir. Oluşan bu sağlık problemlerinden, kemiklerin daha kolay kırılması, karaciğer sorunları, böbrek taşı, düzensiz kalp atışı, tansiyon, cinsel isteksizlik, ciddi mide rahatsızlıkları ve psikiyatrik problemleri örnek olarak gösterilebilir.

Sağlığınıza dikkat edin sağlıkla kalın...

Abdi F, Ozgoli G, Rahnemaie FS. A systematic review of the role of vitamin D and calcium in premenstrual syndrome. Obstet Gynecol Sci. 2019 Mar;62(2):73-86. doi: 10.5468/ogs.2019.62.2.73. Epub 2019 Feb 25.

Carlberg C. Nutrigenomics of Vitamin D. Nutrients. 2019 Mar 21;11(3). pii: E676. doi: 10.3390/nu11030676.

https://www.webmd.com/osteoporosis/features/the-truth-about-vitamin-d-why-you-need-vitamin-d