Erzurum Şehir Arşivi’nin kurucusu olan ve başta Erzurum, Trabzon ve Bayburt olmak üzere, farklı konularda çok sayıda kitap ve makale yazan Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu, son çalışmasında Erzurum Vakıfları’nı ele aldı.
Erzurum Teknik Üniversitesi (ETÜ) Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu’nun 29. Kitabı Erzurum Vakıfları oldu. Kitabıyla ilgili değerlendirmesinde Erzurum’un bir vakıf şehri olduğuna vurgu yapan Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu, “Osmanlılar döneminde Erzurum’da varlığını tespit ettiğimiz 109 cami ve mescit, 62 medrese, 17 kütüphane ve daha pek çok eserin önemli bir kısmı çeşitli vakıflar tarafından yaptırılmıştır. Erzurum vakıfları, ekonomiden sosyal hayata kadar hemen her alanda varlık göstermiştir. İncelediğimiz vakıflar arasında kadın vakıfları, sosyal yardım vakıfları, para vakıfları, Haremeyn vakıfları ve daha pek çok vakıf türü vardır.” dedi.
Vakıfların diğer kadim şehirlerde olduğu gibi Erzurum’da da köklü bir geçmişe sahip olduğunu belirten Küçükuğurlu, “Biz bu kitabımızda, hayatın her alanında karışımıza çıkan Erzurum Vakıflarını ele aldık. Kitapta, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde şehir merkezinde varlığını tespit ettiğimiz 170 civarındaki vakfı inceledik. Kitabı hazırlarken referans aldığımız temel kaynak, Osmanlı Arşivi’nde elde ettiğimiz Mustafa Hayâlî Defteri’dir. Mustafa Hayali, 1840’larda Erzurum Vakıflar Bölge Müdürü olarak görev yapan kıymetli bir şahsiyettir. Kendisi 1843 yılında Erzurum şehrindeki tüm vakıfların içeren kapsamlı bir defter hazırlamıştır. Bu defterde her bir vakfın kuruluş tarihi, kurucusu, 1843’teki mütevellisi ve en önemlisi de gelir ve giderleri yazılmıştır. Vakıfların gelir ve giderleri ayrıntılı tablolar halinde verilmiştir. Bu tablolardaki gelir kısmı, o dönemde şehrin ekonomik durumu, çarşı pazarları, vakıf dükkanları, bunların kira gelirleri ve kiracıları hakkında önemli bilgiler vermektedir. Gider kısmı da aynı şekilde çok kıymetli bilgiler içerir. Örneğin 1843 yılı itibarıyla imam, müezzin, su ustası, inşaat ustası gibi çalışanların ücretleri, inşaat malzemeleri, kurbanlık hayvanlar ve daha pek çok ürünün fiyatları ve benzeri pek çok detay hakkında bilgi vardır.” şeklinde konuştu.
