Kars’tan ‘Göç’ sürüyor

Kars Ticaret ve Sanayi Odası (KATSO) Başkanı Ertuğrul Alibeyoğlu kent için büyük tehdit haline gelen “Göç”ü masaya yatırdı.

Başkan Alibeyoğlu, son yıllarda Kars’tan Batı illerine doğru gerçekleşen göç hareketleri kent ekonomisi açısından ciddi tehditler oluşturduğunu belirtti.

Alibeyoğlu, başta işsizlik ve yoksulluk olmak üzere kentteki altyapı, sosyal yaşam, eğitim ve özellikle sağlık alanındaki yetersizlikler göç hareketlerinin kaynağını oluşturduğunu kaydetti.

“İnsanlar neden Kars’tan göç ediyor”

İşsizlik ve yoksulluk gibi ekonomik gerekçelerin yanı sıra sosyal yaşam, eğitim ve sağlık gibi sosyal gerekçelerden insanların göç ettiğini ifade eden KATSO Başkanı Ertuğrul Alibeyoğlu, “Örneğin sağlık konusunda yıllardır bölge illerine bir bağımlılık söz konusu. Kars’ta yaşayanlar ne yazık ki nitelikli sağlık hizmetlerinden mahrum kaldıkları için günübirlik bölge illerine gitmek zorunda kalmaktadırlar. Her sabah sağlık hizmeti için il dışına giden otobüslerin yanı sıra özel aracıyla gidenleri de hesaba kattığımızda durumun vahameti açıkça görülmektedir. Bölge illerine gidiş-geliş orada konaklama ve diğer harcamaları da hesaba kattığımızda ciddi bir mali kaynağın Kars dışına çıktığını söyleyebiliriz. Bu mali kaynak Kars ticareti için önemli bir kayıptır. KATSO kentteki ticaretin kurumsal temsilcisi olarak tam da bu nedenle göç sorununu gündeme getirmektedir” dedi.

“Köylerin boşalması ciddi bir tehdittir”

2007’den 2020’ye gelindiğinde Kars’taki köy ve belde nüfusunda yaklaşık 34 bin kişilik bir düşüş yaşandığına dikkat çeken Alibeyoğlu, “Aynı dönemde her ne kadar il ve ilçe merkezi nüfusu 6 bin 663 kişi artsa da toplam nüfusta 27 bin 282 kişilik bir düşüş yaşanmıştır. Kent nüfusundaki artışın kaynağı köylerden il ve ilçe merkezlerine yapılan göçlerdir. Köydeki hayvancılığın bir kısmının ne yazık ki kent merkezindeki bazı mahallelere taşınması ve kentte yaşanan çarpık kentleşme bu durumun ispatıdır. Köylerin boşalması ciddi bir tehdittir. Çünkü kent merkezindeki ticaretin önemli bir bölümü tarım ve hayvancılık ürünlerinden oluşmaktadır. Yani hayvan ve süt yoksa sanayi ve ticarette çarklar dönmez. Köyler boşalınca üretici konumundaki insanlar tüketici konumuna geçiyor, yani üretim bitiyor. Günübirlik Kars’a gelen köylüler, zincir marketlerden peynir satın alıyor, köy minibüsleriyle köylere fırın ekmeği taşınıyor. Sanayinin ihtiyaç duyduğu et ve süt gibi girdilerin arzı düşüyor. Yaptıkları harcamalarla kentin ticari hayatına önemli bir mali kaynak sağlayan köylülerin göç etmesi zaten kaynak sorunu yaşayan girişimcileri sıcak mali kaynaktan mahrum bırakıyor. İnsanların göç etmesi girişimciliğin, sermayenin, insan kaynağının göç etmesi anlamına geldiği için Kars ekonomik büyümenin temel araçlarından mahrum kalıyor. Köylerde genç kızların evlenmeleri artık büyük şehirlere taşınma şartına bağlanıyor. Ciddi bir sosyal soruna dönüşen bu durum gençlerin köylerden göç etmesine yol açıyor. Üretim için gerekli olan genç insan kaynağı göç edince geriye üretimde bulunamayacak konumda olan çocuklar ve yaşlılar kalıyor. Şuan köylerde tarım ve hayvancılık tamamen bitmemişse bunu Afgan göçmenlere borçluyuz. Tarımdaki genç işgücünü bir nebze de olsa onlarla karşılamaya çalışıyoruz” diye konuştu.

“Çocuk sayısı azalırken yaşlı nüfus giderek artıyor”

Göçlerle birlikte Kars’ı terk eden gençlerden dolayı üretimde bulunacak ‘aktif işgücü’ 15-64 yaş arası nüfus giderek azalmaktadır diyen Alibeyoğlu, “Ancak üretimde bulunamayacak olan 65 yaş üstü nüfus giderek artmaktadır. Bu durum üretken değil de bağımlı bir tüketici kitleyi ifade etmektedir. Bu kitle doğal olarak fabrika veya tarlada değil evde torun severek ömürlerinin son günlerini yaşamaktadırlar. Dolayısıyla ekonomi için üretken güçleri yoktur. Ayrıca Kars’ta 2008’de 5,3 kişi olan ortalama hane halkı büyüklüğü 2020’de 3,8 kişiye düşmüştür. Bu nedenle doğurganlık oranı azaldığı için 0-14 yaş arası nüfus ciddi anlamda düşmüştür. Bu yaş düzeyindeki düşüş özellikle köylerde tarım ve hayvancılık için gerekli olan insan kaynağının zamanla kuruması tehlikesini barındırmaktadır. Özetle köylerin göçlerle boşalması Kars’ın sanayi ve ticaretine giden damarlardaki kanın boşalması demektir” şeklinde konuştu.

“Kars Göç Çalıştayı düzenleyeceğiz”

Kars Ticaret ve Sanayi Odası olarak göç sorununu gündeme getirme ihtiyacı hissettiklerinin altını çizen KATSO Başkanı Alibeyoğlu, özetle şunları söyledi:

“Bize göre Kars’ın birinci sorunu olan göç konusunda hamaset ve popülizme girmeden çok boyutlu bir “Kars Göç Çalıştayı” düzenlenerek sorun etraflıca ele alınıp çözüm yolları aranmalıdır. Biz KATSO olarak 2021 yılı içerisinde böyle bir çalıştaya kentteki tüm paydaşları davet ederek bu soruna birlikte çözüm arayacağız. Hazırlayacağımız kapsamlı sonuç ve öneri raporunu Kars halkıyla paylaşacağız. Çünkü havası, suyu, toprağı ve insanıyla kaderimiz olan bu coğrafyaya sahip çıkmak zorundayız. Aksi halde İbn-i Haldun’un “coğrafya kaderdir” sözünü Kars için “coğrafya kederdir” şeklinde ifade edeceğiz. Kars’ın ticaret ve sanayisini dolaylı ve doğrudan etkileyen tüm sosyo-ekonomik sorunları bundan sonra daha sık gündemde tutup çözüm arayacağımızı belirtmek isterim.”