Kapsül robotlar biyopsi yapacak

İSTANBUL (AA) - TÜBİTAK 2232 Uluslararası Lider Araştırmacılar Programı ile Boğaziçi Üniversitesinde araştırmalarını sürdürme kararı alan bilim insanı Dr. Mehmet Turan, mide ile ince ve kalın bağırsak gibi ulaşılması zor organlarda akıllı kapsül robotlar kullanılarak biyopsi yapabilecek proje yürütüyor.

Üniversiteden yapılan açıklamaya göre, 2013-2014 yılları arasında University of California Los Angeles'da (UCLA) araştırmacı olarak görev alan, ETH Zurich ve Max Planck Enstitüsü arasında açılan ortak doktora programı kapsamında yapay zeka ve tıbbi robotlar alanında doktorasını yapan, sonrasında da Max Planck Enstitüsü Akıllı Sistemler Bölümü'nde çalışmalarını sürdüren Turan, Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümü'ne katıldı.

Doktorası sırasında ve sonrasında Max Planck Enstitüsü Akıllı Sistemler Direktörü ve aynı zamanda Boğaziçi Üniversitesi mezunu olan Prof. Metin Sitti ile birlikte çalışma fırsatı bulan Dr. Mehmet Turan, "Magnetically Actuated Al-Powered Endoscopic Capsule Robot for Targeted Drug Delivery and Multiple Biopsy Operations" başlıklı projesi kapsamında sindirim sistemi organlarında görüntüleme, ilaç enjektesi, biyopsi ve hatta ameliyatlarda kullanılmak üzere yapay zeka temelli hassas medikal robotlar geliştirmek üzere çalışıyor.

Turan, TÜBİTAK 2232 programı kapsamında üç sene sürmesi beklenen yeni projesiyle nesil kapsül robotları geliştirmeyi hedeflediğini belirterek, şöyle devam etti:

"Normal endoskopiden farklı olarak geliştireceğimiz sistemde hassas bir kontrol mekanizması eşliğinde hareket ettirilebilen robot olmasını planlıyoruz. Mevcut şartlarda hastanelerde kullanılan kapsül endoskop örneklerinde mide, kalın bağırsak ve ince bağırsak için ayrı ayrı kapsüller kullanılması gerekiyor. Bizim sistemimizde ise mide, kalın bağırsak ve ince bağırsak olmak üzere üç organı aynı anda tek kapsül robotla görüntüleyebiliyorsunuz. Robotik kapsülün standart kapsüle kıyasla başka avantajları da mevcut. Biyopsi ve ilaç enjektesi gibi tıbbi müdahaleleri de mümkün kılıyor. Halihazırda kullanılan sistemlerde aktif kontrol olmadığı için bu tür karmaşık müdahaleler yapmak imkansız. Bu da kapsülün sadece bir görüntüleme aracı olarak kalmasına sebep oluyor ve hastanelerde kullanım alanını çok sınırlandırıyor."

Kapsül endoskopi sırasında bir defadan fazla ve farklı yerlerden biyopsi almayı hedeflediklerini belirten Turan, bir mekanizma kullanarak birden çok biyopsinin aynı operasyon içinde mümkün olacağını anlattı.

Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi iş birliğinde beyin kanseri ve meme kanserinin erken safhada teşhis edilmesi üzerine yeni bir projeye başladıklarını da dile getiren Turan, şu bilgileri verdi:

"Halihazırda, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi ve Sağlık Bakanlığı ile ortak yürüttüğümüz büyük ölçekli bir sağlık projesinde beyin tümörlerinin çok daha erken teşhisini mümkün kılacak algoritmaların geliştirilmesine öncülük edecek çok büyük bir veri kümesi oluşturuyoruz. Hatta kişinin yaşam kalitesi, beslenme alışkanlıkları ve ailesindeki bireylerin hastalık geçmişlerini inceleyip henüz hastalık ortaya çıkmadan uyarılar verip, hastayı bilinçlendirmeyi başarabilecek kritik teknolojiler üzerinde çalışıyoruz. Bir milyon hastadan elde edeceğimiz etiketli beyin MR görüntüleri hem ülkemiz hem de tüm dünyada ilgili alanlarda yapılacak bilimsel çalışmalara büyük ivme kazandıracaktır."

Muhabir: Hanife Sevinç