İspanya, Katalonya krizi ve siyasi belirsizlikten çıkışı sandıkta arıyor

MADRİD (AA) - Diktatör Francisco Franco (1936-1975) dönemi sonrası başlayan 44 yıllık demokrasi tarihinin en ciddi siyasi krizini yaşayan İspanya, 6 ay arayla pazar günü bir kez daha sandığa gidiyor.

Parlamenter monarşiyle yönetilen İspanya'da 2008-2014 ekonomik kriziyle sona eren iki büyük siyasi partinin üstünlüğüne dayalı iktidar yarışı, yeni siyasi partilerin çıkmasıyla istikrar sorununa dönüştü.

Son 4 yılda 4. kez genel seçime gidecek İspanyollar, ilk defa bir yıl içinde iki kere oy kullanacak.

Ülkede, 28 Nisan'da yapılan son genel seçimler sonrasında, 20 Aralık 2015 ve 26 Haziran 2016 seçimlerinde olduğu gibi, ne sol ne de sağ blok hükümet kuracak meclis çoğunluğu elde edebilmişti.

Meclisteki 350 sandalyenin 123'üne sahip Sosyalist İşçi Partisinin (PSOE) lideri ve Başbakan Pedro Sanchez, aşırı sol görüşlü Unidas Podemos ile anlaşma sağlayamayınca bir kez daha sandığa gitme kararı almıştı.

Ancak anketler, 10 Kasım'daki seçimlerden sonra da ülkedeki siyasi belirsizliğin süreceğini gösteriyor.

Ülkede pazar günü yapılacak seçimleri yine PSOE'nin kazanması ancak yine tek başına iktidara gelecek çoğunluğu elde edememesi bekleniyor.

Anketlere göre, meclisteki mevcut dağılımın sol partiler ve küçük siyasi partiler açısından çok fazla değişmesi beklenmiyor. Bir önceki seçimlerden farklı olarak sağın biraz oylarını artırması, Liberal Görüşlü Vatandaşlar Partisinin ise ciddi oy kaybı yaşayacağı tahmin ediliyor.

Ülkedeki siyasi durumun değişmeyeceğini gördüğünden seçim kampanyası boyunca "İspanya'nın daha fazla hükümetsiz kalamayacağına" vurgu yapan Sanchez de, azınlık hükümeti kurmak için seçimden 1. çıkan siyasi partinin önünün kapatılmaması çağrısında bulundu.

Diğer yandan 28 Nisan'da olduğu gibi 10 Kasım seçimlerinde de Katalonya sorunu siyasetin önceliğini belirledi.

Ancak siyasi partilerin, Katalonya krizinde 6 ay öncesine nazaran söylemlerini daha da sertleştirdikleri görüldü.

Yüksek Mahkemenin 14 Ekim'de aldığı kararla, tutuklu yargılanan 9 Katalan siyasetçiye 9 ila 13 yıl hapis cezası vermesi sonrası bağımsızlık yanlılarının Katalonya'da gösteriler yapması, siyasi partilerin tavırlarını sertleştirmesindeki ana etken oldu.

PSOE lideri Sanchez, "bağımsızlık değil birlikte yaşam sorunu" diye tanımladığı Katalonya krizine çözüm olarak, 2005'te o dönem iktidarda olan kendi partisinin kaldırdığı "yasa dışı referandum düzenlemenin suç sayılması" düzenlemesini yine çıkarma sözü verdi.

Sağ görüşlü siyasi partiler ise, iktidara gelmeleri halinde anayasanın 155. maddesini uygulayarak, Katalonya'nın özerk yönetim haklarını merkezi hükümete devretmeyi vadetti.

Katalonya krizinden en fazla siyasi çıkar sağlaması beklenen aşırı sağ görüşlü Vox Partisi daha da ileriye giderek, iktidara gelmesi halinde ayrılıkçı Katalan siyasi partileri kapatacağını ve bu partilerin liderlerini cezaevine göndereceğini savundu.

İspanya'da 2013 sonlarında kurulan ve ilk kez 28 Nisan'da genel seçimlere katılan, göçmen ve İslam karşıtı siyaset yapan Vox'un mevcut durumda 24 olan milletvekili sayısını, pazar günkü seçimlerde 40'ın üzerine çıkarıp, ülkede 3. büyük siyasi parti konumuna gelebileceği tahminleri yapılıyor.

Diğer yandan Katalonya'daki ayrılıkçı radikal grupların genel seçimi boykot çağrısı, bölgede seçim güvenliğini tehdit eden bir unsur olarak öne çıktı.

Cumhuriyeti Savunma Komitesi ve Tsunami Democratic adlı örgütlerin 300 kadar oy kullanma merkezinde eylem yapmayı planladığına ilişkin haberler, İspanyol basınında yer aldı.

Olası olaylara karşı 12 binden fazla polis ve jandarmanın Katalonya'da görev yapacağı açıklandı.

Bu arada içinde bulunduğu siyasi krize rağmen Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında en iyi büyüme rakamlarına sahip ülkelerden biri olan İspanyol ekonomisi, ilk uyarılarını vermeye başladı.

Avrupa Komisyonu, İspanya'nın öngörülenden daha az büyüyeceğini ve kamu açığının daha fazla olacağını açıkladı.

Komisyon, İspanya hükümetinin yüzde 2,1 olarak öngördüğü yıl sonu ekonomik büyüme tahminini yüzde 1,9'a çekti.

Ayrıca, İspanya'da 2019 bütçesinin mecliste kabul edilememesinden dolayı hükümetin öngördüğü yıl sonundaki kamu açığı oranının yüzde 2 değil, yüzde 2,3 olacağı tahmininde bulunuldu.

Ekonomik verilerdeki gerilemeye ek olarak, Çalışma Bakanlığının açıkladığı ekimdeki işsizlik rakamlarında artış olduğu görüldü.

İspanya'da işsizlik rakamlarında 2012'den bu yana en kötü ekim ayının görüldüğü ve işsiz sayısının bir önceki aya oranla, 97 bin 948 artışla, 3 milyon 177 bin 659'a çıktığı bildirildi.

Pazar günü yapılacak erken genel seçimler sonunda İspanya'da her türlü halde bir hükümetin kurulması beklense de, Katalonya sorununa çözüm bulmakta ve devlet bütçesini çıkarmakta zorlanacağı, şimdiden görülen yeni hükümetin ömrünün de çok uzun olmayacağı tahmin ediliyor.

İspanya'da 28 Nisan'da yapılan erken genel seçimin sonucunda 350 sandalyeli meclisteki dağılım şu şekilde olmuştu:

Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) 123, sağ görüşlü Halk Partisi (PP) 66, liberal sağdan Vatandaşlar (C's) 57, aşırı sol görüşlü Unidas Podemos 42, aşırı sağ görüşlü Vox 24, Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC) 15, Katalonya için Birlik (JxCat) 7, Bask Milliyetçi Partisi (PNV) 6 ve ülkedeki diğer özerk yönetimlerde faaliyet gösteren küçük siyasi partilerden Eh Bildu 4, Navarra (NA) 2, Kanarya Koalisyonu (CC) 2, Compromis 1, Kantabria Bölgeci Parti (PRC) 1.

Sigma Dos şirketinin 4 Kasım'daki seçim anketi sonucu ise şöyle:

PSOE 118-126, PP 89-97, Vox 39-44, Unidas Podemos 35-40, C's 16-19, ERC 13-15, PNV 5-7, JxCat 4-6, Diğerleri 9-16.