Tunceli’nin Ovacık ilçesinde ilkbahar aylarında yetişen ve bölgede “yayla muzu, ışgın, uşgun” olarak adlandırılan bitki, dağların yüksek kesimlerinden binbir zahmetle toplanarak tezgahlarda satışa sunuluyor.
Ovacık ilçesinde doğal ortamda kendiliğinden yetiştiği için hem lezzetli hem de çeşitli hastalıklara iyi geldiği gerekçesiyle büyük ilgi gören ışgın, vatandaşların ekmek kapısı oldu. İlçede yılın belirli dönemlerinde iş bulamadıkları için ekonomik sıkıntılar yaşayan bazı vatandaşlar, gün ağarmadan 3370 metre yüksekliğindeki Munzur, Mercan ve Havaçor dağlarına tırmanarak bölgede “yayla muzu” ve uşgun” olarak da bilinen ışgın topluyor. Torbalara doldurdukları ışgını sırtlayarak dağlardan indiren vatandaşlar, ilçe merkezine getirerek destesini 5 liradan satışa sunuyor.
Zor ve çetin geçen kış mevsimi nedeniyle altı ay boyunca çalışamadığını belirten Celal Şaylı, ilkbaharın gelişiyle ışgın ve mantar toplamaya başladığını söyledi. Dağlarda ışgın toplarken ayıların büyük bir tehlike oluşturduğunu ifade eden Şaylı, "Ayılardan korunmak için de sürekli açık alanlarda gezmek zorunda kalıyorum. Bazen de ışgın toplarken kuytu yerlere girmek zorunda kalıyorum. O zaman da ayılara denk gelebiliyorum. Bu yüzden ışgın topladığımız alanlar tehlikeli bölgeler. Işgın toplamak için dağlık alanda 6-7 kilometrelik bir yer dolaşıyorum" dedi.
Işgını doldurduğu çuvalları sırtlayarak ilçe merkezine getirdiğini aktaran Şaylı, destelediği ışgını 5 liradan satarak, kazandığı parayla iki çocuğunu okuttuğunu ve geçimini sağlamaya çalıştığını kaydetti.
Işgın birçok hastalığa iyi geliyor
Kuzukulağıgiller familyasından olan ışgının Latince ismi Rheum ribes olarak biliniyor. Tunceli, Bingöl, Elazığ, Diyarbakır, Erzurum, Hakkari ve Van gibi illerde ’yayla muzu veya uşgun” olarak adlandırılan ışgının birçok hastalığa iyi geldiği biliniyor. Özellikle ABD ve İngiltere’de bilim adamlarının yaptığı araştırma ve deneylerde ışgının kanserli hücrelere iyi geldiği, hatta yüzde 50 oranında kanserli hücreleri yok ettiği tespit edildi. Işgının kanser dışında alzheimer, şeker, tansiyon ve bazı cilt hastalıklarına da iyi geldiği halk arasında biliniyor.
