İslam bilginlerinin icatları bu müzede

İSTANBUL (AA) - İslam bilim tarihi araştırmacısı Prof. Dr. Fuat Sezgin'in kurduğu, Müslüman bilim adamlarının bilim ve teknoloji konusunda ortaya koydukları icatların örneklerinin yer aldığı İslam, Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi ilgi görüyor.

Müze, bir taraftan bilimsel eserlerin estetik ve öğreticiliği, diğer yandan bıraktığı intiba ve kazandırdığı bilgi ile özel bir yere sahip.

İslam, Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, İslam dünyasının bilimler tarihindeki sürecini de eserleri ve belgeleriyle ortaya koyuyor. Ayrıca müze, bilim tarihi açısından doğu-batı ilim kültürünü birleştiren bir köprü niteliği taşıması bakımından da gelecek kuşaklar için önem arz ediyor.

Müzede, İslam bilim tarihinde ilk defa ortaya konulan yaklaşık 600 icat yer alıyor. Müslüman bilim adamlarının keşifleri, icatları ve çalıştıkları döneme mahsus bilim merkezlerinin maketlerinin yer aldığı müze, bu alanda dünyadaki en büyük merkezlerden biri olarak öne çıkıyor.

Müze, 3 bin 500 metrekarelik sergi alanı ve toplam 570 alet, cihaz kopyaları, maket ve model koleksiyonu ile alanında Türkiye'de ilk, Frankfurt'tan sonra dünyada ikinci örnek teşkil eden müze olması açısından önemli.

İki kattan oluşan müzenin üst katında müze ile ilgili çeşitli görsellerin izlenebildiği sinevizyon salonu, astronomi, saat teknolojisi, denizcilik, savaş teknolojisi ve tıp bölümü bulunuyor. Müzenin alt katında ise madenler, fizik, matematik-geometri, şehircilik ve mimari, optik, kimya ve coğrafya ile ilgili harita ve çeşitli harita çizimlerinin sergilendiği bölüm bulunuyor. Sergi salonlarının tamamında, İslam bilim adamlarının ortaya koydukları eserlerin model ve maketleri sergileniyor.

Müzenin bahçe kısmında ise Prof. Dr. Sezgin'in Topkapı Sarayı'nda keşfettiği, üzerinde Halife el-Me'mun'un 9. yüzyılda yaptırdığı dünya haritasının kopyası olan yerküre ile 2013'te açılan İbn-i Sina'nın el-Kanun Fi't-Tıbb kitabının ikinci cildinde bahsedilen, tıbbi bitkilerden 26'sının bulunduğu İbn-i Sina Botanik Bahçesi yer alıyor.

Müze teşhir salonlarında, El-İdrisi'nin, Halife el-Me'mun'un haritasını temel alarak çizdiği dünya haritasının kopyası, Osmanlı bilgini Takiyeddin'in 1559 yılında yaptığı mekanik saati, el-Cezeri'nin kitabından Fil Saati ve Hacamatı, Ebu Said Es-Siczi'nin planetaryumu, Abdurrahman es-Sufi'nin gök küresi, Hıdr el-Hucendi'nin usturlabı, 12. yüzyılda Abdurrahman el-Hazini tarafından yapılan su ve ağırlık prensibine göre çalışan dakika terazisi, İbn-i Sina'nın el-Kanun Fi't Tıp kitabı gibi daha birçok önemli bilim adamlarının, İslam medeniyetinin 9. ve 16. yüzyıllar arasındaki yaratıcılık döneminde gerçekleştirdiği bazı icatların kopyalarının örneklerini görmek mümkün.

Bu kopyaların büyük bir kısmı, Sezgin'in direktörlüğünü yaptığı Frankfurt'taki Johann Wolfgang Goethe Üniversitesine bağlı Arap-İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü tarafından, yazılı kaynaklardaki tarif ve resimlere göre, küçük bir kısmı ise günümüze ulaşan eserlerin orijinallerine dayanılarak yaptırıldı.

Almanya'da aletler için atölye kuran Prof. Dr. Sezgin, bazı cihazları İspanya, Mısır, Almanya'da işin uzmanlarını bularak yaptırdı. Çalışmalarını büyük bir titizlikle yapan Sezgin, bazı ürünlerin parçalarını birden fazla ülkede yaptırarak birleştirdi.

Gülhane Parkı içerisinde yer alan ve Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı İslam, Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, açıldığı 2008 yılından bu yana her yıl artan ziyaretçi sayısıyla da dikkati çekiyor.

Bu yılın Prof. Dr. Fuat Sezgin Yılı ilan edilmesinin ardından müzenin ziyaretçi sayısında da önemli bir artış oldu.

Haftanın yedi günü açık olan müze, Topkapı Sarayı, Ayasofya ve İstanbul Arkeoloji Müzelerinden sonra 2019'un ilk beş ayının verilerine göre yaklaşık 90 binle en çok ziyaret edilen kültür duraklarından oldu.

Muhabir: Mücahit Türetken